Η ιστορία του πορτοκαλιού

Η ιστορία του πορτοκαλιού

Ο πρώτος καρπός που εμφανίστηκε στην Ευρώπη ήταν η κιτριά (citrus medica). Το γνωστό κίτρο, του οποίου η καλλιέργεια επεκτάθηκε στην Εγγύς Ανατολή και στην Ευρώπη μετά τις περσικές κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το κίτρο ήταν γνωστό στους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Ο Θεόφραστος περιγράφει με ακρίβεια τον  καρπό   ενώ ο  ιατροφιλόσοφος και βοτανολόγος Διοσκουρίδης τα αναφέρει ως «περσικά μήλα».

Η πορτοκαλιά (κιτρέα η σινική, citrus sinensis) εισήχθη, σύμφωνα με τα βοτανολόγια, από την Κίνα ή κατά μία άλλη εκδοχή από την Ινδία, και διαδόθηκε στο δυτικό κόσμο από τους Πορτογάλους. Η πορτοκαλιά ήταν γνωστή από τα αρχαία χρόνια όμως η εντατική της καλλιέργεια άρχισε από το 10 μ.Χ. αιώνα στη βόρεια Αφρική. Γύρω στο 1490 έφτασε στις μεσογειακές περιοχές από τους πορτογάλους θαλασσοπόρους και πιθανολογείται ότι σε αυτούς οφείλει το όνομά της. Στα ελληνικά: πορτοκάλι, στα βουλγαρικά: πορtokan ή πορtokal, στα ρουμανικά:portocala. Ακόμη και στα περσικά το συναντάμε ως porteghal. Αντίθετα στις Αγγλοσαξωνικές γλώσσες το όνομα του φρούτου αυτού προέρχεται από παραφθορά της σανσκριτικής λέξης maranga (orange), που σημαίνει ευώδες.

Ηταν τελικά πορτοκάλια τα «χρυσά μήλα των Εσπερίδων» όπως μαθαίναμε στο σχολείο; Τα φρούτα που έκανε δώρο η Γη στον Δία και την Ήρα για το γάμο τους, τα μήλα που πήγε να κλέψει ο Ηρακλής; Πάντως από τα μυθολογικά μήλα των εσπερίδων προέρχεται πιθανότατα και ο γενικός χαρακτηρισμός της κατηγορίας φρούτων που ονομάζονται εσπεριδοειδή. Η μεγάλη οικογένεια του πορτοκαλιού περιλαμβάνει και το λεμόνι, το μανταρίνι, τη φράπα, το περγαμόντο και το νεράντζι.

Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 160 ποικιλίες πορτοκαλιάς. Οι πιο σημαντικές είναι οι Βαλέντσια, Χίου, Άρτας, Σουλτανί του Φόδελε, Σαγκουίνι ή αιματόσαρκο και η πλέον διαδεδομένη και επιτυχημένη ποικιλία Μέρλιν.